De inval van Oekraïne door Rusland op 24 februari van dit jaar verraste de wereld. Westerse landen dachten lange tijd niet dat Poetin zijn leger in zou zetten om het buurland binnen te vallen, ook al waren er wel al voortekenen. Door de Russische inval is er weer veel discussie rondom Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (hierna: MVB). Een vraag hierbij is: hoe bepaal je een maatschappelijk verantwoorde koers na deze geopolitieke storm? Hieronder schetsen wij een aantal dillema’s die aan de bestuurstafels worden besproken.
Afhankelijkheid Russisch gas
Europese landen zijn op allerlei manieren afhankelijk van landen waarop zij kritiek hebben. Dit maakt het opleggen van sancties ingewikkeld. Zo stoppen wij bijvoorbeeld niet direct met alle import van Russisch gas, omdat we op de korte termijn geen alternatief hebben. Duurzame alternatieven zijn vooralsnog niet schaalbaar genoeg om eventuele energietekorten op te vangen. Veel investeringen vloeien in deze crisissituatie toch weer naar fossiele brandstoffen. Denk bijvoorbeeld aan de import van vloeibaar gas uit de VS, dat voor een groot deel uit schaliegas bestaat: een niet-duurzame manier van gaswinning. Maar ook aan het opheffen van de productiebeperking voor kolencentrales. Dat betekent dat de kolencentrales tot en met 2024 weer op vol vermogen mogen produceren, waardoor er minder gas nodig is voor de productie van elektriciteit door gascentrales. Beleggers zouden hun standpunt ten aanzien van fossiele brandstoffen tijdelijk kunnen heroverwegen, om zodoende bij te dragen aan energiezekerheid.
Wapens als controversiële categorie
Een ander onderwerp is de wapenindustrie. Veel pensioenfondsen sluiten deze sector uit in hun beleggingsbeleid, maar tegenwoordig draait deze industrie in de hoogste versnelling en door de oorlog in Oekraïne wordt dit weer meer geaccepteerd. Beleggers kunnen onder andere hun benadering heroverwegen van bedrijven die landen helpen zich beter te kunnen verdedigen.
Staatsbedrijven
Bij het uitsluiten van landen richten institutionele beleggers zich nu veelal op staatsobligaties. In landen als Rusland en China bestaan heel veel staatsbedrijven. De verwevenheid van overheid en bedrijfsleven is groot. Maar wat is de definitie van staatsbedrijven en hoe monitor je hun activiteiten? Dat is een zoektocht. De vraag is of staatsbedrijven ook geen onderdeel zouden moeten uitmaken van de landenlijsten in het MVB beleid.
ESG risico meer dan alleen een financieel risico
Aan de ene kant willen pensioenfondsen rendement behalen en daarbij hun risico beheersen door te diversifiëren. Maar aan de andere kant: goed risicobeheer gaat verder dan spreiding. Verwerpelijke praktijken brengen namelijk financiële en reputatierisico’s met zich mee. Pensioenfondsen beheren tenslotte het geld van hun deelnemers, die er ook een mening over hebben en in toenemende mate verlangen dat hun pensioenfonds het beleggingsbeleid goed kan uitleggen. Dus op naar een dynamischer MVB beleid!